Nikolaus
Copernikus Torunensis
Astronomus
|
Wstrzymał słońce ruszył Ziemię
|
Urodził się 19 lutego 1473 w Toruniu przy ulicy św. Anny - dziś - Mikołaja Kopernika. Był synem kupca toruńskiego, siostrzeńcem biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode. Nowo narodzonego ochrzczono w kościele parafialnym św.Jana.Edukację rozpoczął w Szkole Świętojańskiej od nauki czytania i pisania, rachunków i śpiewu kościelnego, a następnie w klasach wyższych: gramatyki, retoryki, dialektyki, geografii, geometrii i prawdopodobnie nieco astronomii. Latem 1483 roku 10-letniemu Mikołajowi umiera na zarazę ojciec. Odtąd jego wychowaniem i edukacji zajął się brat matki, Łukasz Wetzenrode, piastujący rozliczne godności państwowe, a wkrótce wysoki dostojnik kościelny na Warmii. Pod opieką wuja - od 1478 r. biskupa warmińskiego - Mikołaj uczy się w szkole katedralnej we Włocławku, która będąc jak gdyby filią Akademii Jagiellońskiej przygotowywała do studiów uniwersyteckich. Jesienią 1491 r. Kopernik przybywa do Krakowa, gdzie rozpoczyna naukę jako jeden z 69 studentów przyjętych na wydział sztuk wyzwolonych Akademii Jagiellońskiej. Czteroletni okres pobytu w Krakowie spędził na słuchaniu wykładów geografii matematycznej i astronomii sferycznej, arytmetyki i perspektyw, a więc teorii proporcji oraz nauki wyciągania pierwiastków kwadratowych. Poznał geometrię Euklidesa i oczarowała go dyskusyjna metoda nauki. W 1496 roku Mikołaj przyjmuje w kanonii warmińskiej niższe święcenia kapłańskie. W tym samym roku wyjeżdża do Bolonii aby studiować prawo kanoniczne, mające przysposobić go do administrowania dobrami kościelnymi. Pobyt Kopernika w Bolonii trwał trzy lata. Studiów jurystycznych nie ukończył prawdopodobnie dlatego, że pochłaniało go to, co niosło ze sobą Odrodzenie tak w sensie intelektualnym jak i obyczajowym. Prowadził obserwacje nieba pod kierunkiem sławnego astronoma Dominika Nawary, studiował grekę. W październiku 1497 r. otrzymuje Mikołaj kanonię we Fromborku i aby odbyć praktykę prawa kościelnego przed przystąpieniem do pełnienia swoich obowiązków, wyjeżdża do Rzymu (1500 r.). Po pobycie w wiecznym mieście Kopernik wraca na Warmię, ale nie mając ukończonych studiów prawniczych, myślał o powrocie do Włoch. Zamysł swój zrealizował jeszcze ego samego roku wyjeżdżając do Padwy. Dwuletni pobyt zaowocował odbyciem studiów medycznych, a następnie na uniwersytecie w Ferrarze dnia 31 maja 1503 r. złożeniem egzaminu doktorskiego z prawa kanonicznego. Wróciwszy na Warmię został wciągnięty w wir spraw administracyjnych i politycznych. W
latach 1503 -1510 mieszkając w Lidzbarku - siedzibie biskupa warmińskiego -
bierze udział w niezliczonych naradach i sejmikach, które miały zażegnać
konflikty z zakonem krzyżackim. Tłumaczy z greckiego i łaciny oraz prowadzi
obserwacje
Po śmierci Łukasza Wetzenrode (1512 r.) przenosi się Kopernik do Olsztyna, gdzie skupia w swoich rękach pełnię władzy: jako sędzia przyjmuje odwołania sądów ławniczych, zarządza dobrami kapitulnymi, osądza chłopów i nadaje im ziemię oraz ściąga z nich czynsze i podatki, ponadto leczy okoliczną ludność i mieszkańców zamku. W latach dwudziestych Kopernik przenosi się na stałe do Fromborka. Zamieszkał w jednej z wież obronnych katedry, gdzie też urządził pracownię. Już rok później został kanclerzem kapituły i kontrolerem jej wydatków. W 1516 roku objął stanowisko administratora dóbr kapituły warmińskiej z siedzibą w Olsztynie, pod jego zarządem znalazły się 2 miasta Olsztyn i Melzak oraz 119 wsi.
Wielką
rolę odegrał Kopernik także w walkach z najeźdźcami z Prus oraz w wojnie z
Krzyżakami w latach 1519-1521 co zostało docenione nadaniem mu urzędu
Komisarza Warmii z ramienia króla Zygmunta I Starego. Wydał dzieło
ekonomiczne "Rozprawa o monecie" - gdzie sformułował znane potem w
ekonomii prawo Greshama. Jednak głównym i najważniejszym jego dziełem jest Pierwszym astronomicznym dziełem Kopernika był wydany dopiero w 1878 roku Commentariolus - Komentarzyk o hipotezach ruchu niebios. Sławę przyniosła mu jednak publikacja De revolutionibus orbium coelestium czyli O obrotach ciał niebieskich, wydana w 1543 - w roku śmierci tego wybitnego astronoma, matematyka, ekonomisty lekarza, twórcy przyczyny przełomu w spojrzeniu na budowę układu słonecznego. |